vondsten in zee
Elke ontdekking in de Belgische maritieme zone van cultureel erfgoed onder water of van een wrak moet gemeld worden aan de gouverneur van West-Vlaanderen. Dat is bepaald in de wet van 23 april 2021 tot implementatie van het UNESCO-verdrag van 2 november 2001 ter bescherming van het cultureel erfgoed onder water en de bescherming van waardevolle wrakken en het koninklijk besluit van 30 juli 2021 tot uitvoering ervan. De melding kan gebeuren via e-mail op gouverneur@west-vlaanderen.be, meer informatie is beschikbaar op de website www.vondsteninzee.be.
Wat bedoelen we met cultureel erfgoed onder water ?
Dit zijn alle sporen van menselijke aanwezigheid met een cultureel, historisch of archeologisch karakter evenals gefossiliseerde dierlijke of plantaardige overblijfselen met een wetenschappelijk karakter die zich deels of volledig, tijdelijk of permanent sinds ten minste 100 jaar onder water bevinden, in het bijzonder:
- vindplaatsen, structuren, gebouwen, voorwerpen en menselijke resten alsook hun archeologische en natuurlijke context;
- schepen, luchtvaartuigen, andere vervoermiddelen of delen daarvan met hun vracht of andere inhoud alsook hun archeologische en natuurlijke context;
- prehistorische voorwerpen en alle fossielen van gewervelden, ongewervelden en planten evenals hun paleontologische context.
Wrakken beschouwen we dan als schepen, luchtvaartuigen, andere vervoermiddelen of delen daarvan met hun vracht of andere inhoud die zich minder dan honderd jaar onder water bevinden, bijvoorbeeld uit Wereldoorlog II. Omwille van hun grote historische waarde voorziet de wet ook de mogelijkheid om hen sneller het statuut te geven van cultureel erfgoed onder water
De bescherming van erfgoed onder water
De wet van 4 april 2014 betreffende de bescherming van het cultureel erfgoed onder water implementeerde het UNESCO-verdrag een eerste maal. Op basis van deze wet werden al 11 wrakken erkend als cultureel erfgoed onder water waaronder de West-Hinder, de SS Kilmore en de UB-29. Voor 9 van deze wrakken werden bijkomende beschermingsmaatregelen genomen.
Het statuut ‘cultureel erfgoed onder water’ houdt in dat:
- u voorafgaande toestemming nodig hebt om in de buurt van onderwatererfgoed werkzaamheden uit te voeren die het wrak schade kunnen berokkenen, zoals baggerwerken;
- de wrakken op officiële zeekaarten komen;
- u toestemming nodig hebt om cultureel erfgoed onder water intentioneel boven te halen;
- de minister machtigingen moet geven voor werkzaamheden of het bovenhalen van stukken.
De wrakken hebben ook een recreatieve waarde. Duiken op een erkend wrak is mogelijk na een voorafgaande elektronische melding via DG Scheepvaart van de FOD Mobiliteit en Vervoer en een melding aan het Maritiem Reddings- en CoördinatieCentrum (MRCC) wanneer u te water gaat.
Op 4 juni 2021 trad de wet van 23 april 2021 in werking en werd tevens de wet van 4 april 2014 opgeheven. Sindsdien krijgen ook alle wrakken van meer dan honderd jaar oud automatisch het statuut van erfgoed, waardoor er ondertussen 55 wrakken beschouwd worden als cultureel erfgoed onder water.
Archeologische vondsten op het strand vallen niet onder deze wetgeving en moeten niet worden gemeld aan de gouverneur. Ze dienen wel gemeld te worden via de website van het agentschap Onroerend Erfgoed (https://www.onroerenderfgoed.be/nl/).
