Krachten van samenwerking
Beste lezer,
Afzien van geweld is vaak een teken van grote geestelijke weerbaarheid. Te veel zekerheid maakt niet sterk maar juist kwetsbaar. Stelligheid, scherslijperij en gelijkhebberij doden immers alle vernieuwing. Vrijzinnigheid – de vrijheid om anders te denken en te leven – bevordert de openheid voor andere mensen, levensstijlen en denkbeelden, werkt vindingrijkheid in de hand, en is daarmee een voorwaarde voor culturele dynamiek, sociale veerkracht en technologische vernieuwing. De economische kracht en creativiteit van Europa zijn zonder die vrijzinnigheid en zachtmoedigheid ondenkbaar. Het Westen is succesvol niet ondanks, maar dankzij die zogenaamd verwekelijkte, feminiene habitus. Europese democraten kunnen dan ook trots zijn op hun onzekere identiteit. De vrijzinnige houding van ‘zelfverzekerde twijfel’ is wel degelijk weerbaar en offensief. Ons besef dat we de waarheid niet in pacht hebben, geldt immers ook voor alle anderen: onze ‘superioriteit’ ligt daarin dat we harde superioriteitsclaims afwijzen. We zijn trots op onze cultuur van kritisch debat en tolerantie, en trekken een duidelijke grens waar die cultuur wordt bedreigd. Deze paradox, dat de relatieve zwakte van Europa tegelijkertijd zijn grootste kracht is, vormt het hart van de aantrekkingskracht van de Europese idee. Het zachte, maar stevige Europa geeft de voorkeur aan krachten van samenwerking, verleiding, overreding en onderhandeling boven de machten van strijd, verovering en vernedering. (Dick Pels, auteur van ‘Van welk Europa houden wij?’ in De Groene Amsterdammer, 15 januari ’15)
