Het knagende digitale ego
Beste lezer,
Wie de virtuele werkelijkheid binnenstapt, laat de weerbarstige wereld van de real life-feiten achter zich en betreedt een tijdloze realiteit waar fictie bewoonbaar is geworden. Virtual reality verwijst naar een postgeografische ruimte waar de beperkingen van ruimte en tijd zijn opgeheven, waar de wereld binnen muisklikbereik ligt en waar de mens zich laaft aan zijn nieuwe hoedanigheid als downloadsubject. Die subjectiviteit is speels, associatief, spontaan en experimenteel. Het hypermoderne ik leeft in een dimensie waar de wrijving tussen hemzelf en zijn omgeving is opgeheven. In cyberspace is de wereld geen afmattende werkplaats meer waar resultaten bevochten moeten worden, maar een speelveld waar men tegen resultaten aan loopt en ermee jongleert. Starre ideologieën hebben er plaatsgemaakt voor persoonsgebonden verhalen die continu in ontwikkeling zijn. In die verhalen staat niet het karakter centraal dat gedurende een leven veroverd moet worden, maar de leefstijlen die men zich gaandeweg en spelenderwijs aanmeet (en daar waar nodig weer aflegt). Een kritische benadering van de gadgetmens en zijn extensies roept snel vijandige reflexen op. Weliswaar dringt het bij veel cybervoorvechters van het eerste uur door dat het verblijf in de virtuele biotoop evengoed een valstrik is, ons opsluit in virtuele verblijven waar zachte vormen van tirannie de maatstaf zijn. Het beeld dat we onze ziel en zaligheid uitleveren aan internetgiganten als Google en Facebook en verstrikt raken in allerlei vormen van digitale dwingelandij is een terugkerend thema bij diegenen die de misstanden van de genetwerkte informatiesamenleving aan de kaak stellen. (De Groene Amsterdammer nr 10 - ‘Het virtuele proletariaat’ – 5 maart 2015)
